خان عبدالغفار خان (باچا خان) – د عدم تشدد علمبردار
سریزه
خان عبدالغفار خان، چې د باچا خان په نوم مشهور دی، د برصغیر د تاریخ یو ستر مشر و، چې د عدم تشدد د فلسفې پیرو و او پښتانه یې د بیدارۍ پر لور بوتلل. هغه یو رښتینی وطنپال، سیاسي مشر، او ټولنیز مصلح و، چې خپل ټول ژوند یې د مظلومانو د حقونو لپاره وقف کړی و.
ابتدایی ژوند او تعلیم
خان عبدالغفار خان د 1890 کال د فبرورۍ په 6مه د خیبر پښتونخوا د چارسدې د اتمانزو په سیمه کې وزېږېد. د ده کورنۍ شتمنه وه، خو هغه خپل ژوند د عامو خلکو خدمت ته ځانګړی کړ. ابتدایی زده کړې یې په مشن ښوونځي، پېښور کې وکړې، چېرته چې د ده د اصلاح غوښتنې احساس نور هم پیاوړی شو.
سیاسي مبارزه
باچا خان د پښتنو د تعلیمي او ټولنیز پرمختګ لپاره د خدایي خدمتګار تحریک بنسټ کېښود. دا یوه سولهییزه مبارزه وه چې موخه یې د پښتنو د شعور لوړول، هغوی ته تعلیمي امکانات برابرول، او د برتانوي استعمار پر وړاندې د عدم تشدد له لارې مبارزه کول وو. د ده غورځنګ د ټول هندوستان په کچه د نوې مفکورې بنسټ کېښود، او د مهاتما ګاندي سره د نظریاتي اړیکو له امله هغه ته “د سرحدي ګاندي” لقب ورکړل شو.
د عدم تشدد فلسفه
باچا خان تل د تشدد پر ضد و او د مهاتما ګاندي د عدم تشدد اصولو ته ژمن و. هغه باور درلود چې تعلیم، شعور، او یووالی هغه وسلې دي چې هره قوم ته ازادي او پرمختګ ورکولی شي. د برتانوي حکومت لخوا هغه څو ځله بندي شو، خو هېڅکله له خپل دریځ نه پر شا نه شو.
د پاکستان له جوړېدو وروسته
په 1947 کال کې د پاکستان تر جوړېدو وروسته، باچا خان د پاکستان په سیاست کې فعال و، خو د ده نظریاتو او د خدایي خدمتګار تحریک مفکورو له امله، دی له ګڼو ستونزو سره مخ شو. څو ځله زنداني شو او پر ګوند یې بندیزونه ولګول شول. سره له دې، هغه هېڅکله له خپلو اصولو څخه سرغړونه ونه کړه.
وروستي کلونه او وفات
خان عبدالغفار خان د خپل ژوند ډېره برخه په زندان کې تېره کړه، خو هیڅکله یې خپل حوصله له لاسه ورنه کړه. هغه د 1988 کال د جنورۍ په 20مه وفات شو، او د خپلې وصیت سره سم، په افغانستان، جلال اباد کې خاورو ته وسپارل شو.
د باچا خان میراث
د باچا خان مبارزه تر نن ورځې پورې د پښتنو لپاره یو درس دی. هغه د تعلیم، عدم تشدد، او انصاف پیغام ورکړ، چې لا هم ژوندی دی. د ده شخصیت نه یوازې د برصغیر، بلکې د ټولې نړۍ لپاره د یو ستر سیاسي او ټولنیز مصلح په توګه پېژندل کېږي.
پایله
خان عبدالغفار خان یوه داسې تاریخي شخصیت و، چې د ظلم او استبداد پر وړاندې یې غږ پورته کړ، او خپل ټول ژوند یې د عدم تشدد اصولو ته وقف کړ. هغه د پښتنو یو رښتینی لارښود و، چې قربانۍ یې هېڅکله نشي هېرېدای. د هغه تعلیمات نن هم د یو ښه او سولهییز ټولنې د جوړېدو لپاره یو الهام ګڼل کېږي.